گاهی اوقات وقتی به افراد گفته می‌شود که در لحظه زندگی کن، از این شاکی هستند که مگر می‌شود به فکر آینده نبود، پس آینده چه می‌شود؟
یا مگر می‌شود به فکر گذشته نبود، گذشته برای ما کلی درس و تجربه به همراه دارد .(موی سپید را فلکم رایگان نداد این رشته را به نقد جوانی خریده‌ام )
در این مقاله مختصر و کوتاه به مفهوم دقیق ذهن‌آگاهی یا توجه‌آگاهی پرداخته می‌شود، که امیدوارم که دوستان به پاسخ خود دست پیدا کنند .
ذهن‌آگاهی یعنی توانایی آگاه شدن از افکار، هیجانات و احساسات جسمی و اعمال در لحظه حال بدون اینکه در مورد خودمان و یا تجارب‌مان قضاوت یا انتقاد کنیم. بارها این عبارت را شنیده ایم که در زمان حال زندگی کن، اما انجام این کار همیشه به سادگی امکان پذیر نیست زیرا در هر لحظه از زمان احتمال دارد ما در حال تفکر، احساس، ادراک و یا انجام خیلی کارها باشیم .
به طور مثال در نظر بگیرید که همین الان در حال انجام چه کاری هستید؟ احتمالاً در جایی نشسته اید و این مطلب را مطالعه می کنید البته دارید نفس می‌کشید، به صداهای اطرافتان گوش می‌دهید، متوجه احساسی هستید که این جملات در شما ایجاد می‌کند، حواستان به وزن بدنتان هست که بر روی صندلی قرار گرفته و حتی امکان دارد به موضوع دیگری نیز فکر کنید. علاوه بر اینها این احتمال نیز وجود دارد که به طور همزمان شما نسبت به حالت های جسمانی و هیجانی خودتان نظیر احساس شادی و غم ،خستگی و یا برانگیختگی و یا احساسات بدنی مثل تپش قلب یا بالا پایین رفتن قفسه سینه خود که در اثر تنفس به وجود می‌آید آگاه باشید، از سوی دیگر این احتمال نیز وجود دارد که شما در حال انجام عملی باشید که کاملا نسبت به آن ناآگاه هستید، مثل تکان دادن پا یا قرار دادن دست زیر چانه....
می‌بینید که چیزهای زیادی برای آگاه شدن نسبت به آنها وجود دارد اما شما در این لحظه فقط در حال خواندن این مطلب هستید تصور می‌کنید هنگامی که شما در حال انجام کارهای روزمره زندگی مثل گفتگو با فرد دیگری یا انجام کاری در محل کارتان هستید چه بر شما می‌گذرد. هیچکس در تمام اوقات ۱۰۰% توجه آگاهانه ندارد اما هرچه بیشتر یاد بگیریم که آگاهانه توجه داشته باشیم کنترل بیشتری بر زندگی خود خواهیم داشت.
سه دلیل برای آموزش مهارت‌های توجه‌آگاهی
۱- مهارت‌های توجه‌آگاهی کمک می‌کنند تا ما در زمان حال در هر زمان بر روی یک کار تمرکز پیدا کنیم با انجام این کار قادر خواهیم شد تا کنترل بهتری بر هیجانات آشفته ساز خود پیدا کنیم و شدت آنها را کاهش بدهیم .
۲- توجه‌آگاهی به ما کمک خواهدکرد تا افکار قضاوتی را شناسایی کنیم و آنها را از تجربیاتمان جدا نماییم؛ چون این افکار قضاوتی غالباً موجب تشدید هیجانات آشفته ساز می‌شوند.
۳-توجه‌آگاهی به ما کمک می‌کند تا یکی از مهمترین مهارت‌ها را که ذهن خردمند نامیده می‌شود را یاد بگیریم.
اما ذهن خردمند چیست؟ ذهن خردمند نوعی توانایی است که ما را قادر می‌سازد بر پایه افکار منطقی و همچنین هیجانات خودمان دست به انتخاب‌های سالمی در زندگی بزنیم. زمانی که تحت فشار هیجانات شدید کنترل ناپذیر و یا نامعقول هستیم غالباً تصمیم‌گیری درست برایمان دشوار و یا ناممکن است به همین ترتیب در موقعی که افکار مشکل‌ساز نابخردانه و یا متناقض به ذهن ما حمله کرده است، اغلب تصمیم‌گیری آگاهانه در چنین شرایطی برایمان دشوار است در واقع ذهن خردمند فرآیند تصمیم‌گیری است که نوعی موازنه میان استدلال‌های برخاسته از افکار با نیازهای نشات گرفته از هیجانات ما ایجاد می‌نماید.
در واقع ذهن خردمند ترکیب ذهن عقلانی و ذهن هیجانی است.
هنگامی که فعالیت توجه‌آگاهی را انجام می‌دهید در واقع در حال پیوستن به سنتی عظیم و باستانی هستید که انسان‌های بی‌شماری آن را در طول هزاران سال ارتقاء بخشیده‌اند .
بسیاری از متخصصان توجه‌آگاهی خاطرنشان کردند که انجام توجه‌آگاهی مستلزم آن است که در نحوه توجه کردن خود به پدیده‌ها نگرش مشفقانه و مهربانانه داشته باشید هنگامی که توجه آگاهی‌تان افزایش می‌یابد نوعی احساس فزاینده یکپارچگی در شما پدید می آید که عظمت و آرامش را با خود به همراه دارد. توجه‌آگاهی می‌تواند کمک کند تا تجربه زندگی برای شما دگرگون شود.....
شمیلا قنبری
دکتری تخصصی روانشناسى
